Um átök og yfirgang á íbúafundi í Seljakirkju vegna breyttrar starfsemi í íbúðakjarna

Miðvikudagskvöldið 20.5.2015, var haldinn mjög sérstakur og átakamikill íbúafundur í Seljakirkju í Breiðholti þar sem var troðfullur salur af fólki með fjölmargar spurningar sem alltof fá svör fengust við. Til fundarins hafði verið boðað af hópi íbúa í hverfinu vegna óljósra frétta um breytta starfsemi íbúðakjarna í Rangárseli 16 – 20.  Nokkur tilvik höfðu komið upp síðustu vikur þar sem fólk sem býr í næsta nágrenni íbúðakjarnans hafði orðið fyrir ónæði og truflunum vegna þessarar breyttu starfsemi.

Íbúðakjarninn Rangárseli hefur í all mörg ár gegnt mjög mikilvægu hlutverki sem góður valkostur fyrir einstaklinga með líkamlega fötlun, fólk sem hefur viljað búa sem mest sjálfstætt en þurft meiri eða minni aðstoð við daglegt líf. Við sem búum í Seljahverfi höfum geta verið stolt af því að þetta góða úrræði væri til staðar í hverfinu okkar og á svona líka góðum stað, miðsvæðis og stutt í falleg útivistarsvæði þar sem börn sem fullorðnir sem og aldraðir hafa notið veðursældar á góðviðrisdögum og börnin leikið sér áhyggjulaus. Þarna eru tveir skólar, tvær kirkjur, félagsmiðstöð, leikskóli, skólasundlaug, dvalarheimili fyrir aldraða og íþróttahús í næsta nágrenni. Mikil umferð barna, unglinga og fullorðinna.

Nú hefur Reykjavíkurborg fest kaup á íbúðakjarnanum Rangárseli og breytt starfseminni sem þar fer fram. Eftir því sem næst verður komist þá eru þarna nú íbúðaúrræði fyrir fólk með margþætta eða samþætta fötlun, í einhverjum tilvikum einnig andlega fötlun og jafnvel umtalsverðar geðraskanir og hegðunarvanda og meðal annars íbúðarúrræði fyrir nokkra einstaklinga sem þurfa stöðuga umsjón umönnunarstarfsmanna og sólarhrings gæslu.

Mikillar óánægju gætti meðal fundarmanna með hve litlar upplýsingar íbúar hverfisins hefðu fengið  varðandi starfsemina í íbúðakjarnanum. Þrír fulltrúar á vegum borgarinnar stigu í ræðustól en skildu eftir sig enn fleiri spurningar meðal fundarmanna en svör. Ein af tillögum þeirra til að bæta ástandið var að óska eftir samstarfi við íbúa hverfisins og stungu m.a. upp á nágrannavörslu af hálfu íbúanna í næsta nágrenni. Þessi tillaga féll vægast sagt í grýttan jarðveg fundarmanna og vakti bæði undrun og hneykslan.

Mikil reiði var meðal fundargesta vegna þess hvernig staðið var að breytingunum og víst er að það hefði verið betra fyrir velferðarsvið og velferðarráð  borgarinnar og borgaryfirvöld að halda íbúafund fyrir breytingarnar og útskýra hvers konar starfsemi myndi fara þarna fram og hvernig búið yrði að íbúum hússins bæði hvað varðar umönnun og gæslu í þeim tilvikum sem þess er þörf. Það var ekki gert því þessar breytingar falla víst ekki undir ákvæði um grenndarkynningu eða svo var fundargestum tjáð af fulltrúum borgarinnar. 

Þeir íbúar hverfisins sem lýstu því ónæði sem þeir hafa orðið fyrir vegna breyttrar starfsemi í íbúðakjarnanum fengu skömm fyrir frá fulltrúum borgarinnar. Mér sýnist eftir fundinn í Seljakirkju liggja nokkuð ljóst fyrir að fram að þessu hefur ekki verið næg umönnun og gæsla fyrir þá íbúa með margþætta eða samþætta fötlun sem þarna búa og þurfa 24tíma vöktun og gæslu. Einstaklingar sem vitað er að þurfa stöðuga gæslu allan sólarhringinn eiga t.d. alls ekki að vera einir og án gæslu að valsa úti á róluvelli eða í almenningsgarði í nágrenninu eins og fram kom á fundinum að dæmi eru um.

Ég vona að nú verði strax breyting þar á og að fundin verði farsæl lausn á þeim vandamálum sem íbúar íbúðakjarnans og nágrannar þeirra standa frammi fyrir. Margvíslegar athugasemdir komu fram á fundinum frá fundarmönnum og því miður fékk fólk ekki skilmerkileg svör frá fulltrúum borgarinnar. Formaður velferðarráðs á vegum meirihluta borgarstjórnar fór í ræðustól og hefði mátt stilla máli sínu í hóf og vanda sig betur.

Sjálf er ég búsett í Seljahverfi og mætti þarna ekki síst sem íbúi í hverfinu (þó ég sé vissulega líka varaborgarfulltrúi Framsóknar og flugvallarvina) og er því annt um öryggi og friðsæld í hverfinu og þá er ég ekki aðeins að tala um öryggi fárra - heldur allra, vissulega líka fólks með fjölþættar greiningar, margþætta eða samþætta fötlun.
Einn af fulltrúum borgarinnar lagði áherslu á mannréttindi íbúa íbúðakjarnans til að búa við góðar og heimilislegar aðstæður, þeim liði vel og upplifðu heimilisbrag. Vissulega eru það mannréttindi fólks með margþætta eða samþætta fötlun að fá að búa við góðar aðstæður og að fá að njóta lífsins eins vel og hægt er - og á eigin forsendum, en það vöknuðu ýmsar spurningar í huga mínum þarna á fundinum - og eftir hann, hvort þessir einstaklingar byggju við þær bestu aðstæður sem völ væri á þeim til handa. Er nægilegt rými til að þeir geti notið friðsældar og útiveru? Búa þeir sjálfir við nægilegt öryggi hvort heldur sem er innanhúss eða utan og rétt við mikla umferðargötu? 

Í nútíma samfélagi er vissulega þörf á því að gera sem flestum kleift að búa við heimilislegar og notalegar aðstæður. Það er vissulega jákvætt að vinna að blandaðri uppbyggingu íbúðakjarna og leyfa flóru mannlífsins að njóta sín sem best. Það þýðir hins vegar ekki að kasta til þess höndunum, ana af stað í framkvæmdir án þess að hugsa þær til enda. Ef einhverjar líkur eru á að öryggi vistmanna, starfsmanna þeirra eða nágranna sé á einhvern hátt ógnað, þá þarf að gera ráðstafanir til að koma í veg fyrir slíkt áður en að starfsemin hefst. Það þýðir ekki fyrir fulltrúa borgarinnar að hrópa ókvæðisorð að fundarmönnum úr ræðustól og skamma þá fyrir að taka ekki tillit til mannréttinda íbúa íbúðakjarnans. Slíkt er ekki til framdráttar því sem reynt er að gera til hagsbóta fyrir einstaklinga sem þurfa sérstök úrræði.

Athugasemdir

[Kristinn Snævar Jónsson, 21.5.2015 kl. 16:16]

Í pistlinum sem Jóna Björg Sætran ritar hér og í því sem hún ber vitni um sem einn af fundargestum, virðist mér einn kjarni málsins vera það sem fram kemur í þessum orðum:

"Einstaklingar sem vitað er að þurfa stöðuga gæslu allan sólarhringinn eiga t.d. alls ekki að vera einir og án gæslu að valsa úti á róluvelli eða í almenningsgarði í nágrenninu eins og fram kom á fundinum að dæmi eru um." Endurtek: “… eins og dæmi eru um”.

Það er ekki síst þetta og þau dæmi sem íbúarnir vitnuðu í á þessum fundi, sem greinilega hafa valdið áhyggjum þeirra sem búa í nágrenni við umræddan íbúðakjarna við Rangársel, og er þeim það ekki láandi. Eða, hverjum væri ekki brugðið við að vita af slíkum einstaklingum án gæslu á róluvelli barna sinna eða annars staðar í hverfinu og eiga jafnvel á hættu að þeir banki upp eða jafnvel að lenda í átökum við þá að óvörum?

Það eru greinilega hreinar og vísvitandi rangfærslur hjá formanni velferðarráðs að gera annan málatilbúnað um þetta og halda því fram í staðinn að íbúarnir séu á móti velferð skjólstæðinga íbúðakjarnans í sjálfu sér og að þeir fái viðunandi úrlausn sinna mála. Formaðurinn kórónar svo málatilbúnað sinn með því að stimpla fundagesti og prest Seljakirkju fordómafulla og andkristilega í ofanálag. Hvílíkur málflutningur! Eða, kærir formaður velferðarráðs sig kollóttan um velferð íbúanna?

Formaður velferðarráðs grípur einnig til þess bragðs að ráðast á prest Seljakirkju, sömuleiðis með hávaða og skömmum, og fordæma hann fyrir að lána kirkjuna undir íbúafund í hverfinu. - Hvað kemur fundarstaðurinn eiginlega málinu við? Hefðu íbúarnir ekki spurt sömu spurninga og látið sömu óánægju í ljósi á öðrum fundarstað?! - Hitt er annað að kirkjan er fyrir söfnuðinn á hverjum stað og því ekki óeðlilegt í sjálfu sér að þar fari fram fundir um málefni íbúanna í nærsamfélaginu, veraldlegs sem andlegs eðlis, um velferð og öryggi íbúanna sem annað eftir atvikum.